Historia Centrali - Organization Overview

Centrala Polskich Szkόł Dokształcających w Ameryce została powołana do życia w 1925 roku z incjatywy redaktora „Nowego Świata” Wacława Bojana-Błażewicza. Była odpowiedzią na likwidację dwujęzycznych szkόł etnicznych i miała na celu pielęgnowanie języka polskiego oraz wartości katolickich. Do jej zadań należało także otoczenie opieką placόwek oświatowych działających w stanach: Nowy Jork, New Jersey, Connecticut, Massachusett, Rhode Island, Pennsylwania, Maryland, Wirginia i Floryda. Zaistniała więc jako instytucja pełniąca rolę polonijnego kuratorium szkolnego, które wzięło na siebie ciężar współpracy z kierownictwem i kadrą pedagogiczną tworzącej się sieci polonijnych szkół.
Działalność Centrali trwała nieprzerwanie także podczas II Wojny Światowej, pomimo, że wiele placówek dokształcających zawiesiło wówczas swoją działalność. W latach 50-tych, po napływie nowej emigracji z Polski, starania działaczy związanych z Centralą skupiały się na udanych próbach rekonstruowania podupadłych placówek oświatowych, przywracania im dawnej świetności , pomocy przy zakładaniu nowych.
20 maja 1962 roku na Walnym Zebraniu w Nowym Jorku przyjęto i zatwierdzono Statut Centrali Polskich Szkόł Dokształcających w Ameryce, a następnie zarejestrowano ją jako organizację niedochodową w Departamencie Stanu Nowy Jork w Albany. Ze względu na zmieniające się potrzeby szkolnictwa polonijnego w 2007 roku CPSD rozpoczęła prace nad modyfikacjami w statucie. Pierwszy aneks do statutu został zatwierdzony na Walnym Zebraniu Centrali 16 września 2007 roku, ujednolicono system nauczania i oceniania, wprowadzono identyczne dla wszystkich formularze świadectw szkolnych, przedłużono kadencję zarządu do trzech lat oraz ustanowiono nagrodę za pracę dla nauczycieli i działaczy polonijnych ‒ statuetkę im. Janiny Igielskiej, wieloletniej wiceprezes Centrali, zmarłej w 2002 roku. Ostateczna wersja statutu Centrali, obowiązująca na dzień dzisiejszy, została zatwierdzona na Walnym Zebraniu Statutowym 15 września 2013 roku. Niniejszy statut określa pole działania Centrali, prawa i obowiązki jej członkόw oraz zakres kompetencji i obowiązkόw Zarządu Centrali.
Obecnie CPSD zrzesza 75 szkόł ze stanόw: Nowy Jork, New Jersey, Connecticut, Massachussets, Rhode Island, Pennsylwania, Texas, Arizona, Wisconsin, Ohio i Floryda. Uczęszcza do nich 10566 uczniόw i pracuje 918 nauczycieli (dane z roku szkolnego 2020/21). Nad działalnością Centrali czuwa Zarząd CPSD ‒ jedenastoosobowa grupa, wybierana na Walnym Zebraniu Centrali na 3-letnie kadencje. Zadania stojące przed Zarządem określa statut.
Funkcję prezesa Centrali Polskich Szkόł Dokształcających w Ameryce sprawuje od 2005 roku dr Dorota Andraka, dyrektor PSD przy parafii Św. Cyryla i Metodego na Brooklinie. Dzięki prężnej działalności Zarządu pod jej kierownictwem, Centrala stała się jedną z czołowych organizacji polonijnych istniejących na Wschodnim Wybrzeżu Stanόw Zjednoczonych. Wystarczy wspomnieć o randze kontaktów, jakie nawiązano, by usprawnić działalność szkół i podnieść ich prestiż. Poczynając od współpracy z Konsulatem Generalnym RP w Nowym Jorku, poprzez organizacje polonijne, jak Instytut Piłsudskiego czy Polsko-Słowiańska Federalna Unia Kredytowa, a kończąc na rozległej wymianie doświadczeń zawodowych z instytucjami edukacyjnymi w Polsce, w efekcie ktόrej możliwe jest organizowanie konferencji metodycznych i warsztatόw szkoleniowych dla nauczycieli polonijnych oraz rodziców z wybitnymi specjalistami z Uniwersytetu Marii Skłodowskiej – Curie z Lublina, Uniwersytetu Jagiellońskiego z Krakowa, Uniwersytetu Warszawskiego z Warszawy, Akademii Pedagogicznej im. KEN z Krakowa, Centrum Doskonalenia Nauczycieli z Lublina, Wyższej Szkoły Pedagogiki i Psychologii w Warszawie oraz Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Pozyskiwane granty na rozwój i kulturowe wzbogacanie szkolnictwa polskiego w Ameryce od tak imponujących partnerów jak: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Senat RP, nie tylko umożliwia organizowanie wspomnianych szkoleń i warsztatόw przy bardzo niskich kosztach własnych Centrali, ale przyczynia się także znacząco do podnoszenia kwalifikacji kadry pedagogicznej, która zostaje dodatkowo zaopatrzona w podręczniki i pomoce dydaktyczne.
W trosce o kultywowanie języka polskiego, rodzimej historii, tradycji i kultury wśród polonijnych dzieci, Centrala przez wiele lat organizowała konkursy międzyszkolne poświęcone przedstawicielom polskiej literatury, nauki i kultury lub znajomości języka polskiego. Gdy okazało się, że współzawodnictwo między szkołami osłabia ideę konkursów, zamieniono je w roku 2015 na Festiwale Szkόł Polonijnych. Dzięki temu wyeliminowano czynnik konkurencji na rzecz akcentowania istotnych wartości: kultywowania tradycji i kultury polskiej i uczniowskich talentόw, co spotkało się ze wspaniałym odbiorem i przyciągnęło setki uczniόw, rodzicόw i nauczycieli.
Dzieci i młodzież uzdolnione literacko już od ponad dziesięciu lat mierzą się w bojach o laury w Międzynarodowym Konkursie Literackiej Twórczości Dzieci i Młodzieży im. Wandy Chotomskiej. Ich udział w tym wydarzeniu stał się możliwy dzięki współpracy CPSD z organizatorami konkursu w Słupsku. Piękna tradycja uroczystego finału, gdy w Konsulacie RP wręczane są nagrody i wyróżnienia, jest nie tylko świętem młodych poetów i prozaików, ale także nauczycieli, dbających o konkursowe prace, szkół, w których wyrastają utalentowani laureaci i rodziców, uczestniczących w finałowej gali. Pokłosiem literackich bojów stały się coroczne wizyty wybitnych przedstawicieli polskiej literatury, kultury i sztuki. W ciągu ostatniego dziesięciolecia uczniowie polonijnych szkół spotykali się i rozmawiali z wieloma popularnymi w kraju twórcami: Wandą Chotomską, Grzegorzem Kasdepke, Pawłem Beręsewiczem, Edwardem Lutczynem, Agnieszką Frączek, Barbarą Kosmowską, Jerzym Ogórkiem, Jerzym Kisielewskim, czy z profesorem Grzegorzem Leszczyńskim, znawcą literatury dziecięco-młodzieżowej.
Od 2014 roku uczniowie polskich szkół dokształcających w przedziale wiekowym 12 – 17 lat mają okazję uczestniczyć w dwutygodniowym obozie językowym w Polsce, w latach 2014-16 odbyły się one w Pułtusku- projekt wyjazdu młodzieży realizowany był wspólnie z Fundacją "Linguae Mundi" z Warszawy, a współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach konkursu na realizację zadania “Współpraca z Polonią i Polakami za granicą”. W latach 2017-18 dwie grupy młodzieży wzięło udział w obozie pod hasłem „Śladami Kopernika” w Rucianem-Nida wspόlnie z rόwieśnikami z Polski i Niemiec, tym razem organizowanym wspólnie z Fundacją na Rzecz Wspierania i Rozwoju Szkół Polonijnych, powołaną przez Centralę w maju 2016 roku. Jest to organizacja pozarządowa łącząca działalność szkόł polonijnych z działalnością placόwek i organizacji w Polsce. Jej celem jest opracowywanie projektόw, ktόre będą uzupełniać bieżące potrzeby szkolnictwa polonijnego z ukierunkowaniem na nauczycieli, uczniόw i społeczność polonijną skupioną wokόł szkόł.
CPSD jest także organizatorem-przez wiele lat wraz z Komisją Oświatową Kongresu Polonii Amerykańskiej, a od 2014 roku pod własnym patronatem ‒ egzaminu Polish Regent, obecnie znanego pod nazwą LOTE (Launguages Other Than English), ktόrego pozytywne wyniki pozwalają młodzieży zdobyć 3 kredyty w amerykańskich szkołach średnich, a w niektόrych przypadkach, rόwnież dodatkowe kredyty na studiach. Od 2004 do 2015 roku polonijni uczniowie mieli okazję przystąpić do egzaminόw certyfikatowych z Języka Polskiego Jako Obcego, ktόry został wprowadzony w Polsce przez Ministerstwo Edukacji Narodowej 15 października 2003 roku. Egzamin przeprowadzany był przez Państwową Komisję Poświadczania Znajomości Języka Polskiego Jako Obcego. Jedynie w roku 2016 egzamin się nie odbył z powodu prac, jakie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wraz z Ministerstwem Edukacji Narodowej prowadziły nad procesem legislacyjnym, stwarzającym nowe podstawy do certyfikowania języka polskiego jako obcego. Przy okazji pojawiła się szansa na uzyskanie uprawnień do organizowania tychże egzaminów przez Centralę Polskich Szkół Dokształcających w Ameryce i 12 lipca 2016 roku, zostały one nadane Centrali przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego i już od dwóch lat egzaminy certyfikacyjne są przeprowadzane w naszym ośrodku.
Dzięki wspόłpracy z lubelskim Uniwersytetem im. Marii Składowskiej-Curie w 2008 roku zorganizowane zostały 2-letnie eksternistyczne podyplomowe studia o kierunku: Nauczanie Języka Polskiego Jako Obcego, na ktόrych w lutym 2010 roku ukończyło naukę 56 pedagogόw zatrudnionych w polskich szkołach i w dniu dzisiejszym niektórzy z nich spełniają warunki, konieczne do zasiadania w komisjach egzaminacyjnych certyfikacji.
Od wielu lat CPSD prowadzi ścisłą wspόłpracę z Polsko ‒ Słowiańską Federalną Unią Kredytową, co pozwala jej pozyskiwać środki na rzecz szkolnictwa polonijnego. W ramach wspólnych projektów i starań od 2011 roku absolwenci polskich szkόł dokształcających podejmujący naukę na wyższych uczelniach, otrzymują stypendia.
Minęły również 2 lata od momentu, gdy Centrala podjęła udaną, bo konsekwentnie realizowaną inicjatywę wydawania własnego pisma „Asystent”. Kwartalnik, który jest i fachową pomocą dla szkolnej kadry oraz oknem na sprawy krajowe, a także miejscem pragnącym zbliżyć do siebie rozproszone środowisko polonijnych nauczycieli. „Asystent” powoli zdobywa kolejnych współpracowników z prestiżowymi nazwiskami. Jego bezcenną zaletą jest rozmach tematyczny, zapewniający lekturę różnym pokoleniom czytelników. A co najważniejsze ‒ jego łamy są areną dla sukcesów i uczniów i nauczycieli. Zespół redakcyjny wciąż pozyskuje kolejnych dziennikarzy ‒ amatorów, gotowych oprowadzać nas po swych szkołach i rozmawiać o problemach dotykających polonijne placówki dydaktyczne.
23 maja 2018 roku w Konsulacie RP w Nowym Jorku CPSD wraz ze Stowarzyszeniem Wspólnota Polska otworzyła LOM (Lokalny Ośrodek Metodyczny), którego zadaniem jest integracja i wsparcie metodyczne nauczycieli.                                                                

Organization Overview

The Polish Supplementary School Council in America was established in 1925 on the initiative of the editor of "Nowy Świat", Wacław Bojan-Błażewicz. It was a response to the liquidation of bilingual ethnic schools and was aimed at cultivating the Polish language and catholic values. The tasks also included providing care to educational institutions operating in the states of: New York, New Jersey, Connecticut, Massachusetts, Rhode Island, Pennsylvania, Maryland, Virginia and Florida. Therefore, it existed as an institution acting as a Polish school board, which took on the burden of cooperation with the management and teaching staff of the emerging network of Polish schools.

The activities of the organization continued uninterruptedly during World War II, even though many further education institutions suspended their operations at that time. In the 1950s, after the influx of new emigration from Poland, the efforts of activists associated with the Polish Supplementary School Council in America focused on successful attempts to reconstruct decayed educational institutions, restore them to their former glory, and help in establishing new ones.

On May 20, 1962, at the General Meeting in New York, the Statute of the Headquarters of Polish Further Education Schools in America was adopted and approved, and then it was registered as a non-profit organization with the Department of State of New York in Albany. Due to the changing needs of Polish education, in 2007 Polish Supplementary School Council in America began work on modifications to the statute. The first annex to the statute was approved at the General Meeting on September 16, 2007, the teaching and assessment system was unified, identical school certificate forms were introduced for all, the term of office of the management board was extended to three years and an award recognizing teachers and Polish activists was established - a statuette named after Janina Igielska, long-time vice-president of Polish Supplementary School Council in America, who died in 2002. The final version of the statute, valid as of today, was approved at the General Statutory Meeting on September 15, 2013. This statute defines the field of operation of the Polish Supplementary School Council in America, the rights and obligations of its members and the scope of competences and duties of the Management Board.

Currently, Polish Supplementary School Council in America, brings together 75 schools from the following states: New York, New Jersey, Connecticut, Massachusetts, Rhode Island, Pennsylvania, Texas, Arizona, and Florida. They are attended by 10,566 students and 918 teachers (data from the 2020/21 school year). The activities of the Headquarters are supervised by the CPSD Management Board - an eleven-person group elected at the General Meeting of the Headquarters for 3-year terms. The tasks of the Management Board are defined in the statute.

Since 2005, Dr. Dorota Andraka, has been the president of the Central Office of the Polish Supplementary School Council in America. Thanks to the dynamic activities of the Management Board under her leadership, the organization became one of the leading Polish organizations on the East Coast of the United States. It is enough to mention the importance of contacts that were established to improve the schools' operations and increase their prestige. Starting from cooperation with the Consulate General of the Republic of Poland in New York, through Polish organizations such as the Piłsudski Institute or the Polish-Slavic Federal Credit Union, and ending with an extensive exchange of professional experience with educational institutions in Poland, as a result of which it is possible to organize methodological conferences and training workshops for Polish teachers and parents with outstanding specialists from the Maria Skłodowska-Curie University in Lublin, the Jagiellonian University in Krakow, the University of Warsaw in Warsaw, the Pedagogical Academy of KEN from Krakow, Teachers' Improvement Center from Lublin, the University of Pedagogy and Psychology in Warsaw and the University of Silesia in Katowice. Obtained grants for the development and cultural enrichment of Polish education in America from such impressive partners as: the Ministry of National Education, the Ministry of Foreign Affairs and the Senate of the Republic of Poland, not only enables the organization of the above-mentioned training and workshops at very low own costs of the Headquarters, but also contributes significantly to raising qualifications of teaching staff, who are additionally provided with textbooks and teaching aids.

To cultivate the Polish language, native history, tradition and culture among Polish children, for many years the Polish Supplementary School Council in America has been organizing competitions of Polish literature, science and culture or knowledge of the Polish language, dedicated to students. In 2015 they were changed to Festivals of Polish Schools Abroad, the competitive factor was eliminated in favor of emphasizing important values: cultivating Polish traditions and culture and student talents, which was met with great reception and attracted hundreds of students, parents and teachers.

Children and young people with literary talents have been competing in the International Competition of Children's and Youth's Literary Creativity for over ten years. Their participation in this event was made possible thanks to the cooperation of the Polish Supplementary School Council of America, Inc. with the organizers of the competition in Słupsk. The beautiful tradition of the ceremonial finale, when awards and distinctions are presented at the Consulate of the Republic of Poland, is not only a celebration of young poets and prose writers, but also of teachers who take care of the competition works, schools where talented winners grow up, and parents participating in the final gala. The aftermath of literary battles resulted in annual visits of outstanding representatives of Polish literature, culture and art. Over the last decade, students of Polish schools have met and talked with many popular artists in the country: Wanda Chotomska, Grzegorz Kasdepke, Paweł Beręsewicz, Edward Lutczyn, Agnieszka Frączek, Barbara Kosmowska, Jerzy Ogórek, Jerzy Kisielewski, and with Professor Grzegorz Leszczyński, a literature expert children and youth.

Since 2014, students of Polish supplementary schools aged 12-17 have the opportunity to participate in a two-week language camp in Poland, in 2014-16 it took place in Pułtusk - the youth trip project was carried out together with the "Linguae Mundi" Foundation from Warsaw, and co-financed by the Ministry of Foreign Affairs and the Ministry of National Education as part of the competition for the implementation of the task "Cooperation with the Polish diaspora and Poles abroad". In 2017-18, two groups of young people took part in a camp called "In the Footsteps of Copernicus" in Ruciane-Nida together with their peers from Poland and Germany, this time organized together with the Foundation for the Support and Development of Polish Schools, established by the Board Members in May 2016 year. It is a non-governmental organization combining the activities of Polish schools with the activities of institutions and organizations in Poland. Its aim is to develop projects that will complement the current needs of Polish education, focusing on teachers, students and the Polish community around schools.

Polish Supplementary School Council of America, Inc. is also the organizer - for many years together with the Educational Committee of the Polish American Congress, and since 2014 under its own patronage - of the Polish Regent exam, currently known as LOTE (Languages Other Than English), whose positive results allow young people to obtain 3 credits in American high school and, in some cases, additional college credits. From 2004 to 2015, Polish students had the opportunity to take certificate exams in Polish as a Foreign Language, which was introduced in Poland by the Ministry of National Education on October 15, 2003. The exam was conducted by the State Commission for Certification of Knowledge of Polish as a Foreign Language. Only in 2016 the exam was not held due to the work carried out by the Ministry of Science and Higher Education together with the Ministry of National Education on the legislative process creating new grounds for certifying Polish as a foreign language. The authorization to organize these exams by the Central Office of Polish Supplementary School Council in America was granted on July 12, 2016, by the Minister of Science and Higher Education and certification exams have been conducted in our center since then.

Thanks to cooperation with the University of Lublin. Maria Skladowska-Curie, in 2008, 2-year extramural postgraduate studies in the field of Teaching Polish as a Foreign Language were organized, in which 56 teachers employed in Polish schools graduated in February 2010 and today some of them meet the conditions necessary to sit in certification examination boards.

For many years, the Polish Supplementary School Council in America has been closely cooperating with the Polish and Slavic Federal Credit Union, which allows it to obtain funds for Polish education. As part of joint projects and efforts, since 2011, graduates of Polish further education schools who study at universities have been receiving scholarships.

The Polish Supplementary School Council in America took the successful and consistently implemented initiative to publish its own magazine "Asystent". A quarterly that is both professional help for school staff and a window into national affairs, as well as a place that wants to bring together the scattered community of Polish teachers. "Asystent" is slowly gaining new collaborators with prestigious names. Its priceless advantage is the range of topics, ensuring reading for various generations of readers. And most importantly, its pages are an arena for the success of both students and teachers. The editorial team is constantly recruiting new amateur journalists, ready to show us around their schools and talk about problems affecting Polish educational institutions.

On May 23, 2018, at the Consulate of the Republic of Poland in New York, Polish Supplementary School Council in America, together with the Polish Community Association, opened LOM (Local Methodological Center), whose task is to integrate and provide methodological support for teachers.